مجله میکروب شناسی پزشکی ایران

پروبیوتیک‌ها ریز سازواره های زنده‌ای هستند که در صورت مصرف به میزان کافی، اثرات سودمندی بر روی سلامتی میزبان خود دارند. پروبیوتیک‌ها توانایی مهار میکروب‌های بیماری‌زا را داشته و هم‌چنین بر روی بیان ژن­های ویرولانس آن‌ها مؤثرند. امروزه مطالعات نشان داده‌اند که پروبیوتیک­ها سبب کاهش بیماری­های تورم مزمن روده، پیشگیری و درمان بیماری‌زاهای مولد اسهال،انتروکولیت نکروز دهنده، عفونت‌های دستگاه ادراری- تناسلی و عفونت‌های ناشی هلیکوباکتر پیلوری می‌شوند. باکتری­های مولد اسیدلاکتیک قادر به استقرار در جایگاه­های اتصال باکتری­های بیماری‌زا در دستگاه گوارش بوده و از اتصال آن‌ها جلوگیری می­نمایند. همچنین ﻓﺎﮐﺘﻮرﻫﺎی ﺿﺪﻣﯿﮑﺮوﺑﯽ متعددی مانند ﺑﺎﮐﺘﺮﯾﻮﺳﯿﻦها، اسیدهای آلی مختلف و بیوسورفاکتانت­ها ﺗﻮﻟﯿﺪ می‌کنند. امروزه  پژوهشگران  از پروبیوتیک­ها برای جلوگیری از تولید و حذف بیوفیلم استفاده نموده‌اند، به عنوان مثال لاکتوباسیلوس پلانتاروم اثر بازدارندگی بر تولید علائم مولکولی، هموسرین لاکتون و تولید الاستاز در  سودوموناس آئروژینوزا  را دارد. هم‌چنین توانایی سویه­ های مختلف لاکتوباسیلوس در مهار سوارمینگ و فعالیت آنزیم اوره آز پروتئوس­ ها به اثبات رسیده است. علاوه بر این اثر مهاری باکتریوسین  لاکتوباسیلوس پلانتاروم بر روی بیوفیلم و مقاومت آنتی‌بیوتیکی سراشیا مارسنس و تأثیر بیوسورفاکتانت لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس بر روی تشکیل بیوفیلم سویه‌های استرپتوکوکوس موتانس مشخص‌ شده است. پری­بیوتیک­ ها، عناصر تغذیه­ ای غیرقابل هضم ­اند که باعث افزایش تعداد و فعالیت باکتری­ هایی با تعداد محدود در کلون می ­شوند. یک پری­ بیوتیک باید باعث بهبود رشد بیفیدوباکتریوم­ و باکتری­ های مولد اسیدلاکتیک شود. پری‌بیوتیک‌ها می توانند بر روی اثر ضدمیکروبی پروبیوتیک­ ها اثر افزاینده داشته باشند. در این راستا می‌توان نتیجه گرفت که پروبیوتیک­ ها را می­توان برحسب نوع بیماری و عامل به وجود آورنده آن بیماری به‌تنهایی یا به همراه آنتی‌بیوتیک‌های مربوطه و پری­بیوتیک ­های خاص هریک از آن‌ها به کار برد و با توجه به مکانیسم­ های عملکردی متنوع پروبیوتیک­ ها و متابولیت­ های تولید شده توسط آن‌ها، از بیان ژن­ های عامل ویرولانس میکروب­ ها جلوگیری نمود.