مجله میکروب شناسی پزشکی ایران

سردبیر محترم

مجله میکروب شناسی پزشکی ایران

     عفونت بیمارستانی به عفونتی اطلاق می شود که بیمار در زمان بستری بودن به آن دچار نبوده و در دوره کمون آن هم نبوده باشد. عفونت های بیمارستانی شیوع بالایی دارند و یک مشکل جدی برای مراکز بهداشتی درمانی می باشند و هرساله هزینه های زیادی را به بیماران و مراکز بهداشتی درمانی تحمیل می کنند (1). در دنیا سالیانه بیش از دو میلیون مورد عفونت بیمارستانی گزارش می شود که هزینه های زیاد،  برای درمان این عفونت ها بالغ بر 17 تا 29 میلیارد دلار می باشد (2). شیوع عفونت­ های بیمارستانی در ایران نیز از 25% تا 1/9 گزارش شده است (3) . در مطالعه  Ghazvini میزان عفونتهای بیمارستانی 10/85% و شایعترین محل عفونت ریه و شایعترین علل میکروبی اسینتوباکتر بود (4). با توجه به ایجاد عفونت های بیمارستانی علیرغم رعایت موارد بهداشتی برای پیشگیری از آن، مطالعه حاضر به بررسی شیوع عفونت های بیمارستانی و عوامل میکروبی مرتبط با آن می پردازد.

      دراین پژوهش توصیفی مقطعی، 91 بیمار مبتلا به عفونت بیمارستانی در سالهای 92-1391 در بیمارستان آموزشی و درمانی نهم دی تربت حیدریه به صورت سرشماری مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزارگردآوری داده ها پرسشنامه ی روا و پایا بود. بیمارانی که بدون هیچگونه علائم عفونت پذیرش شده و 48 ساعت بعد از بستری دچار علائم عفونت شده بودند، مورد مطالعه قرار گرفتند. پرسشنامه ها کدبندی شده و تمام اطلاعات محرمانه بوده است. داده ها از طریق پرونده بیماران و توسط محقق جمع آوری شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و آزمون آماری مجذور کای و توسط نرم افزار آماری  SPSS  نسخه 19 و برای توصیف داده ها از جداول توزیع فراوانی استفاده شده است. در طول سالهای 91 و 92، تعداد 91 بیمار مبتلا به عفونت بیمارستانی با میانگین سنی 25/8±41/15سال، شناخته شدند که 59 نفر (64/8%) مرد و 32 نفر (35/2%) زن بودند.

      میزان بروز عفونت بیمارستانی در این بیماستان در دو سال91- 92 تقریباٌ 7/0 درصد به دست آمد که به ترتیب محل جراحی 53 نفر (58/2%)، پنومونی 24 نفر (26/4%)، عفونت ادراری 8 نفر (8/8%) و عفونت خونی 6 نفر (6/6%) از شایعترین عفونت های بیمارستانی بیمارستان نهم در تربت حیدریه بودند.

    در مطالعه حاضر میزان شیوع عفونت های بیمارستانی 0/7% بود. در مطالعه Ghazvini (4) این آمار 29/3% و مطالعه Ghorbani (5) 10% بود. به نظر می رسد که با توجه به میزان شیوع عفونت بالا در سایر مطالعات انجام شده، شیوع عفونت بیمارستانی در بیمارستان آموزشی درمانی نهم دی تربت حیدریه در سطح پایینی بوده که می توان از مهم ترین دلایل این امر،  به اهتمام جدی و کامل مسوولین و کارکنان درمانی این بیمارستان در انجام اقداماتی از قبیل تشکیل کمیته کنترل عفونت بیمارستانی، انجام کشت های مکرر، آموزش کارکنان درمانی، استفاده از کیسه های مجزای زرد رنگ برای زباله های عفونی، استفاده سطل های مخصوص محافظتی برای دفع سوزن های آلوده و شستن دست ها قبل از اقدامات درمانی اشاره کرد. همچنین از آنجایی که این بیمارستان، یک بیمارستان آموزشی می باشد و  دانشجویان رشته های پیراپزشکی برای آموزش در محیط بالین حضور داشته و کار بالین را  با نظارت مربی و با احتیاط بیشتری انجام می دهند، می توان این موضوع را یک عامل موثر در کاهش عفونت های بیمارستانی دانست.

     در نتایج بدست آمده، عفونت محل جراحی (58/2 درصد)، پنومونی (26/4 درصد) و ادراری (8/8) به ترتیب از شایعترین  عفونت  بیمارستانی می باشند که با مطالعات Sohrabi، Beigi و مقالات CDC همخوانی ندارد (6). اکثر مطالعات انجام شده در این زمینه (4،7)، عفونت محل جراحی را در رده های پایین تر گزارش کرده اند که با مطالعه ما مطابقت ندارد. از آنجایی که اعمال جراحی در اتاق عمل انجام می شود و استاندارد های روز در اتاق عمل این بیمارستان رعایت نشده است، به نظر می رسد کادر اتاق عمل نتوانسته اند مراقبت های لازم را در جهت حفظ سلامت بیمار و جلوگیری از انتقال آلودگی از محیط به محل جراحی بیمار انجام دهند لذا پیشنهاد می شود تا با بررسی این مشکل از دیدگاه کادر اتاق عمل، عامل یا عوامل این ضعف را شناسایی کرده تا مداخلات آموزشی و برنامه ریزی های مدیریتی در جهت ارتقاء عملکرد پرسنل و بهبود استاندارهای اتاق عمل با توجه به این عوامل انجام پذیرد.

        همچنین نتایج نشان داد که وجود بیماری زمینه ای همراه عفونت های بیمارستانی می تواند در افزاش مرگ و میر این بیماران موثر باشد به طوری که آمار خیره کننده این مطالعه از مرگ و میر بیماران مد نظر، نشان دهنده این موضوع است که عدم آگاهی بیماران از اهمیت بیماری های زمینه ای، افزایش سن آنها و از طرفی نارسایی سیستم بهداشتی درمانی در آموزش و ارائه مراقبت های درمانی از بیماران بستری به خصوص بیماران دارای بیماری زمینه ای می تواند در عود عفونت بیمارستانی و خطر مرگ بیماران نقش مهمی داشته باشد. لذا انجام معاینات دقیق و مراقبت های مستمر از این گونه بیماران بستری در بیمارستان و انجام برنامه های آموزشی برای کادردرمانی به منظور پیشگیری و کنترل دقیق تراز این مشکلات توصیه می­شود. بنابراین در این پژوهش شیوع عفونت های بیمارستانی در سطح  پایینی گزارش شد. شایع ترین عفونت بیمارستانی، محل جراحی  بوده، پنومونی، عفونت ادراری و خونی در رده های بعدی بودند. لذا به  منظور کاهش عفونت های بیمارستانی؛ تشخیص اولیه، بررسی مستمر میکروارگانیسم های موجود و رعایت اصول بهداشتی بوسیله کارکنان  انجام اقدامات لازم برای جلوگیری از گسترش عفونت های بیمارستانی و آموزش بهداشت توصیه می شود.