زمینه و اهداف: جیوه از سمی ترین فلزات سنگین بوده بهطوریکه غلظت کم آن باعث مسمومیت حاد و مزمن، اختلال در بینایی، شنوایی و سیستم عصبی میشود. باکتریهای مناطق آلوده به جیوه از طریق فرآیند احیاء قادر به حذف این فلز در محیط اطراف خود هستند. کلیه پسابهای خانگی، تجاری، صنعتی، بیمارستانی و کشاورزی شهر شیراز از طریق رودخانههای خشک، پل فسا و سلامیه وارد دریاچه مهارلو شده و آن را آلوده میکنند. از جمله آلایندههای این دریاچه فلزات سنگین به خصوص جیوه می باشد. هدف از این مطالعه جداسازی و شناسایی باکتری های نمک دوست (هالوفیل) مقاوم به جیوه از آب و رسوبات دریاچه مهارلو و بررسی سینتیک رشد آنها بود.
روش بررسی: نمونه برداری از آب و رسوبات سطحی 4 ایستگاه دریاچه (ورودی رودخانههای خشک، پل فسا، سلامیه و وسط دریاچه) در 4 فصل طی سال 89- 1388 انجام گردید. باکتریهای نمک دوست مقاوم به جیوه از طریق غنی سازی در محیطهای Luria Bertani Broth و Luria Bertani Agarحاوی نمک و جیوه جداسازی و با روش Viable Plate Count شمارش شدند. سپس سینتیک رشد باکتریهای مقاوم جداشده در سه حالت بدون جیوه (کنترل)، حضور 5 میلیگرم بر لیتر جیوه از ابتدا و حضور 5 میلیگرم بر لیتر جیوه از نیمه فاز رشد لگاریتمی بررسی گردید. برای تجزیه و تحلیل آماری از آنالیز واریانس (ANOVA) و آزمون دانکن (Duncan)استفاده شد.
یافته ها: بیشترین تعداد باکتری مقاوم به جیوه در ایستگاههای رودخانه خشک و پل فسا (بر حسب CFU/mlیا (CFU/gبه ترتیب 104×8/2 و 103×8/375 و کمترین آن در ایستگاه وسط دریاچه (102×7) بهدست آمد. باکترهای ویبریو، سیتروباکتر، استافیلوکوکوس، پروتئوس، اشریشیاکلی و سودوموناس به عنوان باکتریهای مقاوم به جیوه شناسایی شدند. بیشترین درصد فراوانی باکتریهای شناسایی شده در ایستگاه ها و فصول مختلف مربوط به ویبریو با میزان 75 درصد و کمترین آن مربوط به سیتروباکتر با میزان 12/5 درصد بود. رشد باکتریهای سیتروباکتر و استافیلوکوکوس در حضور جیوه از نیمه فاز رشد لگاریتمی، به شدت کاهش یافت.
نتیجه گیری: باکتریهای مقاوم به جیوه نقش تعیین کنندهای در جذب و حذف این عنصر از دریاچه مهارلو دارند. بافراهم نمودن شرایط و بستر مناسب جهت رشد این باکتریها میتوان از آنها جهت سمیت زدایی و حذف جیوه از پساب کارخانجات آلوده کننده محیط زیست دریاچه مهارلو استفاده کرد.
بازنشر اطلاعات | |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |