سال 13، شماره 2 - ( خرداد - تیر 1398 )                   جلد 13 شماره 2 صفحات 136-132 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Yousefi S, Pooryousef Miandoab M, Aramideh S. Antibacterial Properties of Ozonated Sunflower (Helianthus Annuus l.) and Sesame (Sesamum Indicum L.) Oils on Staphylococcus Aureus. Iran J Med Microbiol 2019; 13 (2) :132-136
URL: http://ijmm.ir/article-1-884-fa.html
یوسفی سپیده، پوریوسف میاندوآب محمود، آرمیده شهرام. خواص ضدباکتریایی روغن های آفتابگردان (Helianthus annuus L.) و کنجد (Sesamum indicum L.) ازونه‌شده روی باکتری استافیلوکوکوس اورئوس در شرایط آزمایشگاهی . مجله میکروب شناسی پزشکی ایران. 1398; 13 (2) :132-136

URL: http://ijmm.ir/article-1-884-fa.html


1- گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم پایه، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران
2- گروه زراعت و اگرواکولوژی، دانشکده علوم پایه، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران ، pooryousefm@yahoo.com
3- گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
متن کامل [PDF 1047 kb]   (1816 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (4246 مشاهده)
متن کامل:   (2159 مشاهده)
مقدمه
 باکتری استافیلوکوکوس اورئوس ­ازگونه ­های بیماری­زای گرم مثبت است که کلنی باکتری به شکل زرد طلایی است و هنگامی که روی محیط آگار خون‌دار رشد می‌کند، همولیز ایجاد می‌کند. این باکتری ممکن است به شکل فلور عادی پوست یا بینی وجود داشته باشد و در ایجاد عفونت‌، از عفونت‌های ساده پوستی مانند جوش‌دانه، کورک، کفگیرک، گل­مژه و آبسه گرفته تا بیماری‌های تهدیدکننده زندگی مانند پنومونی، مننژیت، استئومیلیت، اندوکاردیت، سندرم شوک‌سمی و سپتی‌سمی نقش دارد. استافیلوکوک اورئوس به عنوان یکی از پنج عامل شایع ایجادکننده عفونت‌های بیمارستانی به‌ویژه عفونت‌های زخم پس از جراحی است (1،2).
بیماری­زایی استافیلوکوک­ ها می­ تواند از طریق توانایی تکثیر و انتشار گسترده در بافت­ های بدن و همین طور از طریق تولید تعداد زیادی مواد خارج سلولی باشد. بعضی از این مواد آنزیم و تعدادی دیگر توکسین هستند (3). در درمان زخم­ های عفونی بیشتر از آنتی‌بیوتیک­ ها استفاده می­ شود، به دلیل مقاومتی که آنتی‌بیوتیک­ ها در بدن ایجاد می­ کنند و با توجه عوارض جانبی و آسیب­ های زیادی که بر ارگان­های بدن دارند (6-4)، می­ توان از جایگزین­ های گیاهی مانند روغن­ ها، عصاره­ ها، پودرها، پمادها و عوامل فیزیکی مانند اشعه­ ها نظیر گاما، بتا و گاز ازون استفاده کرد. روغن آفتابگردان شامل چربی‌های ‌غیراشباع یگانه و چندگانه با اولئیک بالا و حاوی سلنیوم است که به خاطر کاهش خطر مشکلات قلبی و خواص ضدالتهابی کاربرد دارد (7).
خواص آنتی‌اکسیدانی فوق‌العاده در روغن کنجد به دلیل وجود دو ماده شیمیایی سیزامول و سیزامین­ است که با رادیکال‌های آزادی که به سلول‌ها آسیب می‌رسانند مقابله می­ کند­ (8). نتایج پژوهش­ های مختلف خواص ضدالتهابی و ضدباکتریایی روغن­ های کنجد و آفتابگردان را نشان می­ دهد (9 ،8­). از ازون­تراپی به عنوان یک روش و راهکار جدید به منظور جایگزینی آنتی‌بیوتیک­ ها می­ توان استفاده کرد (9). در همین راستا، در این تحقیق اثر بازدارندگی از رشد استافیلوکوکوس اورئوس با روغن­ های آفتابگردان و کنجد ازونه‌شده در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد.


 
مواد و روش‌ها

پژوهش حاضر در آزمایشگاه کنترل کیفی دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد ارومیه در بهار 1397 انجام شد. روغن­های کنجد و آفتابگردان­ خالص از واحد زیست فناور پویش فردا تهیه و با دستگاه ازون­ساز با میزان ورودی اکسیژن 1 لیتر و خروجی ازون 1 گرم بر ساعت، به مدت ۷۲ ساعت در دمای ۱۵ درجه سلسیوس ازونه شد. این باکتری با ATCC 29213 به صورت شناسایی‌شده و آماده از آزمایشگاه میکروبیولوژی دانشگاه در پلیت­های حاوی محیط کشت برین هارت اینفیوژن آگار برای آماده‌سازی و کشت مجدد تحویل گرفته شد. برای رقیق‌سازی روغن­­های خالص و ازونه‌شده از محلول دی متیل سولفو اکسید۱۰ درصد استفاده شد. رقت‌سازی سریالی برای هر دو روغن خالص و ازونه در هشت غلظت از 0/128 تا 0/001 میلی­ گرم انجام شد. باکتری استافیلوکوکوس اورئوس در محیط کشت نوترینت آگار مورد کشت مجدد و تازه قرار گرفت تا پرگنه­ های ایزوله یا تک به دست آید. پلیت­ها یک شب در 1±37 درجه سلسیوس گرم‌خانه‌گذاری شدند. سپس 4 یا 5 پرگنه ایزوله‌شده با آنس حلقوی استریل به یک لوله آزمایش استریل حاوی 5 میلی ­لیتر از سالین فیزیولوژیکی استریل منتقل شد و به‌خوبی با ورتکس تکان داده شد. در یک لوله آزمایش دیگر 5 میلی­ لیتر از محلول نیم مک فارلند ریخته شد. سپس کدورت سالین محتوی پرگنه با کدورت لوله نیم مک فارلند به صورت چشمی مقایسه شد. کدورت سالین با دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج 625 نانومتر کنترل شد. جذب نوری باید بین 0/08 تا 0/1 باشد. این کدورت معادل ۱۰8×1/5 cfu/ml باکتری است (10).
 
نحوه آزمایش انتشار دیسک
برای انجام آزمایش انتشار روی دیسک ابتدا کشت 24 ساعته از باکتری که حاوی 106 باکتری در هر میلی­لیتر بود که با استفاده از سواپ سترون روی محیط کشت مولر هینتون آگار تلقیح شد. سپس دیسک­های بلانک سترون به قطر 6 میلی­متر که با 10­میکرولیتر از هر کدام از روغن­های کنجد و آفتابگردان ازونه 72 ساعته و هر کدام از روغن­های کنجد و آفتابگردان خالص به صورت جداگانه روی محیط کشت مولر هینتون آگار تلقیح‌شده گذاشته شد. برای کنترل مثبت از دیسک آنتی‌بیوتیک سپیروفلوکساسین 5 میکرو­گرم و برای کنترل منفی از دیسک­های بلانک سترون استفاده شد. سپس پلیت­ها در 1±37 درجه سلسیوس به مدت 24 و 48 ساعت گرم‌خانه­گذاری شد. بعد از اتمام زمان گرم‌خانه گذاری، قطر هاله عدم رشد تشکیل‌شده در اطراف دیسک­ های مورد آزمایش در زیر نور مطالعه و با استفاده از کولیس اندازه‌گیری و گزارش شد (10).

آزمایش تعیین حداقل غلظت بازدارندگی (MIC) ­و حداقل غلظت کشندگی­ (MBC)
 محیط کشت مولر­هینتون براث و سوسپانسیونی از باکتری­ ها به طور جداگانه تهیه شد. سپس به میزان ۱۶۰ میلی‌لیتر محیط مولر هینتون براث، ۲۰ میلی‌لیتر باکتری، ۱۰­ میلی‌لیتر از هر کدام از روغن­های آفتابگردان و کنجد (که به صورت خالص و ازونه‌شده­، به صورت جداگانه در چهار مرحله آزمایش) با سمپلر به داخل چاهک­ های پلیت در هشت غلظت و در هشت خانه تزریق شد. پلیت­ها بعد از مخلوط‌شدن در 1±37 درجه سلسیوس به مدت 24 ساعت گرم‌خانه ­گذاری شدند­. بعد از ۲۴ ساعت پلیت­های ۹۶ خانه ­ای از انکوباتور خارج و مشاهده شدند. رشد یا عدم رشد باکتری و میزان کدورت ایجادشده در داخل چاهک­ ها بررسی شد. طبق تعریف MIC که عبارت است از کمترین غلظتی که باعث ممانعت از رشد یک باکتری می ­شود، نحوه ارزیابی به این صورت بود که آخرین چاهکی که در آن هیچ‌گونه کدورتی مشاهده نشد، به عنوان MIC­ در نظر گرفته شد. به منظور تعیین MBC مواد داخل هر یک از چاهک­های شفاف روی پلیت حاوی محیط نوترینت آگار کشت سطحی شد. بعد از گرم‌خانه­ گذاری پلیت­ها، طبق تعریف کمترین غلظتی که باعث از بین رفتن باکتری می­ شود، یعنی پلیتی که در آن هیچ‌گونه باکتری رشد نکرده بود به عنوان MBC  در نظر گرفته شد (10).

تجزیه و تحلیل و آزمون آماری
تجزیه و تحلیل قطر هاله عدم رشد با استفاده از آنالیز واریانس یک‌طرفه و آزمون تکمیلی توکی، همگنی واریانس داده‌ها با آزمون لون با استفاده از نرم افـزار SPSS نسخه 22، انجام شد و نمودارها در نرم‌افزار اکسل ۲۰۱۶ رسم شدند.


 
یافته‌ها و بحث

هاله عدم رشد تیمارها روی باکتری استافیلوکوکوس اورئوس بعد از 24 و 48 ساعت
تجزیه آماری حاصل از تأثیر روغن آفتابگردان، روغن کنجد، روغن آفتابگردان ازونه‌شده، روغن کنجد ازونه‌شده، آب ازونه و آنتی‌بیوتیک سیپروفلوکساسین (CP) به عنوان کنترل مثبت و آب مقطر به عنوان کنترل منفی در ایجاد هاله عدم رشد روی این باکتری اختلاف معنی‌داری بعد از 24 و 48 ساعت نشان دادند (P=0.001، F6,14=344.73) و (P=0.001، F6,14=257.09) (جدول 1). در این آزمایش­ فرض همگنی واریانس­ ها محقق شد (Sig=0.514) و Sig=0.149))، بنابراین داده­ های آزمایش نرمال بودند و آزمایش دقت داشت.

جدول 1. مقایسه میانگین قطر هاله عدم رشد حاصل از تأثیر تیمارها روی باکتری استافیلوکوکوس اورئوس بعد از 24 و 48 ساعت با آزمون توکی در سطح احتمال 0/05­ (ستون‌هایی که حروف مشابه دارند، اختلاف معنی‌داری ندارند)
ردیف ترکیبات میانگین قطر هاله عدم رشد (میلی‌متر)
24 48
1 روغن آفتابگردان E 1/71±0/01 E 1/71±0/02
2 روغن کنجد E 1/71±0/12 E 1/71±0/11
3 روغن آفتابگردان ازونه‌شده D 3/00±0/12 D 4/00±0/33
4 روغن کنجد ازونه‌شده C 4/00±0/28 C 4/83±0/44
5 آب ازونه B 8/00±0/28 B 9/00±0/28
6 آنتی‌بیوتیک سیپروفلوکساسین A 12/00±0/28 A 12/83±0/28
7 آب E0±0 E0±0
 

میانگین دادها به روش مقایسه میانگین (اچ اس دی- توکی - (HSD-tuky انجام شد. ستون‌هایی که حروف مشابه دارند، اختلاف معنی‌داری ندارند و بیشترین اثر با حرف A نمایش داده شده است و به ترتیب کاهش مقادیر از حروف دیگر با توجه به اچ اس دی- توکی حروف گذاری شد. در مقایسه تأثیر تیمارهای مختلف روی باکتری استافیلوکوکوس اورئوس بعد از 24 و 48 ساعت بیشترین هاله عدم رشد بعد از آنتی‌بیوتیک سیپروفلوکساسین (0/28±12/00­میلی­متر) و (0/44±12/83 میلی­متر) مربوط به آب ازونه (0/28±8/00 میلی­متر) و (28±9/00 میلی­متر) و بعد از آب ازونه، روغن کنجد ازونه (0/28±4/00 میلی­متر)، (0/44±4/83 میلی­متر) است (جدول 1). خاصیت مهارکنندگی و کشندگی میکروارگانیسم مربوط به خواص ضدالتهابی ازون است که در روغن قابلیت انباشت و ذخیره‌شدن دارد و موجب خواص ضدباکتریایی روغن ازونه می‌شود. نتایج حداقل غلظت کشندگی و حداقل غلظت مهاری تیمارهای مختلف روی باکتری استافیلوکوکوس اورئوس به ترتیب 0/064، 0/032، 0/032 و 0/008 میلی­ گرم بر میلی­ لیتر حاصل شد.
راه­ های مختلف ازون‌درمانی با موفقیت در برابر عفونت­ های مختلف مانند عفونت­ های داخل چشم و واژینیت مورد استفاده قرار گرفته­ اند. اولیوزون (Oleozon) در درمان انواع مختلف بیماری­ های پوستی ناشی از هرپس، میکوباکتریوم، استافیلوکوک، استرپتوکوک و غیره مؤثر است. Morris و Menendez (1997) 180 بیمار مبتلا به عفونت هرپس سیمپلکس در لب­ ها را با استفاده از دوزهای مختلف اولیوزون درمان کردند (11). در مطالعه دیگری که خواص ضد باکتریایی دانه­ های کنجد روی Bacillus cereus, S. aureus بررسی شد، نتایج نشان داد سیزامول در غلظت 2 میلی­ گرم در میلی­ لیتر قادر به توقف رشد S. aureus به طور کامل است (12). روغن آفتابگردان ازونه حساس در برابر استافیلوکوکوس اورئوس و مقاوم به متی­سیلین آزمایش شد و اثرات ضدمیکروبی آن علیه چندین گونه باکتریایی نشان داده شد. بررسی آزمایشگاهی روغن آفتابگردان ازونه روی گونه­ های مقاوم پس از تعیین MIC وMBC نشان داد الیوزون روی تمام سویه­ها مؤثر است (13). روغن آفتابگردان ازونه خواص ضدباکتریایی قابل توجهی دارد و بررسی­ ها نشان داده است به طور مستقیم بر میکروارگانیسم­های بیماری­زا بدون آسیب به اپیتلیوم روده انسانی عمل می­ کند­ (14). در عفونت­های ناشی از انگل‌ها و آکنه کاربرد پمادها و روغن ازونه نظیر روغن آفتابگردان ازونه با به حداقل رساندن انتشار و چرخه تولید مثلی پاتوژن، آن را از بین می‌برد، تورم را کاهش می‌دهد و باعث بهبودی سریع می­ شود (14). نتایج تحقیق Bocci (1992) نشان داد ازون نوعی اکسیدکننده قوی است و افزایش آنزیم­های آنتی‌اکسیدان سلولی را تحریک می‌کند و در نهایت منجر به مهار استرس اکسیداتیو می­ شود و این ممکن است در درمان بسیاری از بیماری­ها از جمله HIV مؤثر واقع شود (15). ازون و ترکیب آن با روغن­ها موجب از بین رفتن میکروارگانیسم­ ها به‌ویژه باکتری­ ها می­ شود و روغن­های ازونه می‌توانند جایگزین خوبی برای ترکیبات شیمیایی باشند و در فرمولاسیون­ هایی نظیر پماد، لوسیون­های پوستی و غیره به کار روند.


 
سپاسگزاری

این تحقیق حاصل پایان‌نامه دانشجویی کارشناسی ارشد با کد 10330548962020 است.

 
تعارض منافع

بین نویسندگان تعارض در منافع گزارش نشده است.

 
نوع مطالعه: مقاله پژوهشی | موضوع مقاله: مواد ضد میکروبی
دریافت: 1397/8/12 | پذیرش: 1398/4/17 | انتشار الکترونیک: 1398/6/24

فهرست منابع
1. Harris L, Foster S, Richards R. An introduction to Staphylococcus aureus, and techniques for identifying and quantifying S. aureus adhesions in relation to adhesion to biomaterials: Review. Eur Cell Mater. 2002;¬¬ 4(3):¬100-20. [DOI:10.22203/eCM.v004a04] [PMID]
2. Jawetz E, Melnick JL, Adelberg EA. Medizinische Mikrobiologie. Berlin: Springer-Verlag; 2013.
3. Bowersox J. Experimental staph vaccine broadly protective in animal studies [Internet]. 1999.
4. Wright GD. Something new: Revisiting natural products in antibiotic drug discovery.¬ Can J Microbiol.¬¬ 2014; 60(3):147¬-¬54. [DOI:10.1139/cjm-2014-0063] [PMID]
5. Asr-e Emrooz Newspaper. Antibiotic drug control [Internet]. 2016.
6. Sengupta S, Chattopadhyay MK, Grossart HP. The multifaceted roles of antibiotics and antibiotic resistance in nature. Front Microbiol. 2013; 4:47-52. [DOI:10.3389/fmicb.2013.00047] [PMID] [PMCID]
7. Badouin H, Gouzy J, Grassa CJ, Murat F, Staton SE, Cottret L, et al¬. The sunflower genome provides insights into oil metabolism, flowering and asterid evolution. Nature. 2017; 546(7656):¬148-52. [DOI:10.1038/nature22380] [PMID]
8. Sediqi MN. Adaptability of oilseed species at high altitudes of Colorado and technology transfer to Afghanistan [PhD dissertation]. Fort Collins, Colorado: Colorado State University; 2012.
9. Bashi S, Alsuwaidan S, Awada A, Jumah M, Alem A. Diabetic neuropathy: Correlation with other microvascular complications. Neurosciences. 2002;¬ 7: 86-91.
10. Wikler M, Matthew A. Methods for dilution antimicrobial susceptibility tests for bacteria that grow aerobically: Approved standard. CLSI (NCCLS). 2006; 26(2):9-16.‏
11. Morris G, Menendez S. Oleozon in gynecology. Paper presented at: Second International Symposium on Ozone Applications. 24-26 March 1997; Havana, Cuba.
12. Kumar CM, Singh SA. Bioactive lignans from sesame (Sesamum indicum L.): Evaluation of their antioxidant and antibacterial effects for food applications. Int J Food Sci Tech. 2015; ¬52 (5):¬2934-41. [DOI:10.1007/s13197-014-1334-6] [PMID] [PMCID]
13. Lezcano I, Nuñez N, Espino M, Gómez M. Antibacterial activity of ozonized sunflower oil, oleozón, against Staphylococcus aureus and Staphylococcus epidermidis. OS & E. 2000; 22(2):¬207-14. [DOI:10.1080/01919510008547221]
14. Menéndez S, Re L, Falcón L, Argote MB, Mendez I, Fernandez D, et al. Safety of topical Oleozon® in the treatment of tinea pedis: Phase IV clinical trial. Int J Ozone Therapy. 2008; ¬7 (1):¬55-9.
15. Bocci V. Ozonization of blood for the therapy of viral diseases and immunodeficiency: A hypothesis. Med Hypotheses .1992; 39(1):30-4. [DOI:10.1016/0306-9877(92)90136-Z]

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله میکروب شناسی پزشکی ایران می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق   ناشر: موسسه فرنام

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Iranian Journal of Medical Microbiology

Designed & Developed by : Yektaweb Publishr: Farname Inc.